Soms heb je zomaar een onverwachts gesprek die je lang bij blijft. Al langere tijd zocht ik iemand die kon helpen in de tuin. Een marktplaatsadvertentie bracht hulp. Zaterdag kwam hij voor het eerst. Hij snoeit, ik ruim op. Al snoeiend kwamen we tot een gesprek.

Over zijn korte nachtrust, omdat ze net weer een baby hebben. Over de eerste zwangerschap. Over de verwondering dat alles zo goed ging. De verbijstering toen het onverwachts anders liep. En het grote verlies dat ze na drie dagen afscheid moesten nemen. Hij zou nu een jaar geweest zijn als hij was blijven leven. Zijn verhaal raakte me. Leven en dood zo dicht naast elkaar. Groot verdriet om het verlies van hun eerste zoon en blijdschap om de geboorte van hun tweede zoon.

Terwijl we weer verder snoeien gaan mijn gedachten naar de gesprekken die ik afgelopen week in de praktijk had. Ik zie de gezichten weer voor me en hun verhalen klinken in mijn hoofd.  Verlies van een dierbare vriend. Zomaar uit het leven gerukt. Een oma die vertelt van het verlies van een van haar kleinkinderen. Een tante die rouwt om haar neefje. Het verdriet kan soms zo pijnlijk aanwezig zijn. Het heeft ook effect op de relatie met God. Aan de ene kant is Hij zo troostend aanwezig en geeft Hij manna voor elke dag. De troost dat Jezus de dood overwonnen heeft en we een toekomst vol hoop hebben geeft perfectief en vreugde, ondanks de omstandigheden. Aan de andere kant is daar ook de worsteling met het lijden. Hoe kon dit gebeuren? Je hebt blijkbaar geen controle over het leven en gebeden worden niet altijd beantwoord. Waarom?

Ruimte voor rouw

Hoe kan je ruimte aan dit verdriet geven in een wereld die zo hard doorgaat. De omgeving struggelt: wel ernaar vragen, niks zeggen? Soms goedbedoelde, maar compleet misplaatste tips. Wanneer je zelf als kind niet heb geleerd hoe je emoties moet uiten, kan een rouwproces nog moeizamer gaan. Of het gevoel je omgeving niet te willen belasten met je pijn, waardoor het nog zwaarder op je gaat drukken. Er is geen handleiding voor rouw. Ieder beleeft het op zijn eigen manier. En wat de ene dag troostend is, komt de volgende dag niet binnen.

De tuinman onderbreekt mijn gedachten met een grapje. We lachen samen en praten nog even door over wat luchtigere thema’s. Ik verwonder me altijd weer over de veerkracht die mensen  hebben. Als je leven instort, als er een groot gat geslagen wordt, komt er weer kracht om door te gaan. Het leven op te pakken. Weer aan het werk te gaan en door te gaan. Ook al blijft er altijd een gemis en pijn.

Ik vroeg hem wat hem geholpen had. Dat waren lotgenoten. Een groep mensen waar ze geregeld mee samen kwamen om te delen. Elkaars verdriet begrijpen, zonder dat al te veel woorden nodig waren. Hoe mooi is het dat zoiets bestaat. Het maakt me weer bewust van de kracht van kwetsbaarheid. Hoe dat verbindt in relaties. Hoe je elkaar steun kan geven door begrip, erkenning en gezamenlijk verdriet.

Terwijl ik zo bezig ben in de tuin denk ik verder na over zijn verhaal. Over de vergankelijkheid van het leven.  Het gras verdort, de bloem valt af, schrijft Jesaja zo treffend. Bladeren die nog niet zo lang geleden prachtig aan de boom hingen, liggen nu bruin en verdord op de grond. De bomen zijn weer kaal. Zo kan het soms ook van binnen voelen. Doods, grijs, leeg.

Toch weet ik dat er nog leven in de boom zit. Na de koude, soms nare winter komt het voorjaar  er weer aan, de bomen worden weer groen. ‘Maar het Woord van onze God bestaat voor eeuwig”. De dood heeft niet het laatste woord. De winter gaat weer voorbij. We leven naar Kerst toe. Jezus is gekomen. Zijn Leven geeft leven en brengt Licht in onze duisternis.

Voor iedereen die in dit seizoen van rouw zit en zich voelt als die boom die kaal en leeg is. Ik bid je toe dat je gekoesterd en gedragen mag worden door de Bron van Leven. God wil je ontmoeten in je verdriet. Je hoeft je niet mooier of beter voor te doen dan je bent. Ook je vragen en boosheid mag je naar hem uitschreeuwen.

Ik bid ook dat er ook mensen om je heen zijn die je niet uit de weg gaan, maar als een deken van warmte om je heen zijn. Dat mensen de moed hebben om te blijven en je pijn te verdragen. Geen goedbedoelde woorden, adviezen of oplossingen. Maar aandacht, ruimte en aanwezigheid.

Dat je hoop mag hebben dat het voorjaar weer komt en je de veerkracht hebt om weer verder te leven.